De jaarlijkse donateursdag van de Bomenstichting vond op 21 september plaats in Rhenen.

Voorafgaand aan het programma werd aandacht besteed aan het afscheid uit het bestuur van Gerrit Jan van Prooijen. De afgelopen negen jaar heeft hij als bestuurslid zijn kennis ingezet voor de Bomenstichting. Dagvoorzitter Joris Hellevoort overhandigde hem als dank voor zijn inzet en enthousiasme een muziekdoosje vervaardigd met het hout van een linde uit 1825, gemaakt door Robin Wood Music Box

Het programma begon met de film “Eeuwige Bossen” van Jan Ketelaars en Bert Maes. De film werd door Bert met de nodige humor ingeleid. Deze informatieve documentaire over het beheer en behoud van onze bedreigde, inheemse bossen en het onderzoek naar de verspreiding van wilde bomen en struiken werd goed ontvangen.

In de middag konden de deelnemers kiezen uit twee excursies:

Maarten den Hartigh, boswachter van het Utrechts Landschap, leidde een groep over de Grebbeberg. Daar bestaat een deel van het bos uit eikenhakhout. Dit zijn eiken die om de zoveel jaar bij de stambasis werden afgezaagd waarna ze weer konden uitlopen. Uiteindelijk is deze manier van houtoogst gestopt en konden de bomen uitgroeien. Hoewel je dat aan de grootte en dikte van de eiken niet kunt zien zijn deze bomen heel oud. Een duidelijk kenmerk die de leeftijd van deze bijzondere bomen verraad is de grillige vorm van de stam en takken. Deze takkenstructuur geeft het hakhoutbos een bijzondere sfeer en bijna mystieke uitstraling. Andere hoogtepunten van de excursie waren de Koningstafel en het schitterende uitzichtpunt over de Nederrijn. Houd je van een combinatie van natuur, cultuurhistorie en erfgoed dan is dit gebied zeker een bezoek waard.

De tweede groep bracht onder leiding van Gerrit Jan van Prooijen een bezoek aan de Linde van Achterberg. Met een omtrek van ruim 6 meter en een geschatte leeftijd van 350 jaar is het een markante boom met een bijzonder verhaal. Helaas is de boom door de zomerstorm Poly van 5 juli 2023 ernstig beschadigd. Toch is er hoop: een linde is een sterke boom die veel scheuten maakt die tot een nieuwe stam zouden kunnen uitgroeien. De boom wordt al jarenlang door de firma Copijn verzorgd en is in april 2024 gestut om verdere afbraak te verhinderen.

Veel dank aan de betrokkenen van de organisatie en alle aanwezigen voor een geslaagde donateursdag 2024.

Benieuwd geworden naar het hele verhaal van de Linde van Achterberg? In de zomereditie 2024 van Bomennieuws is uitgebreid aandacht besteed aan deze bijzondere boom. Als u donateur van de Bomenstichting krijgt u het tijdschrift toegestuurd. 

De 650 jaar oude Marialinde aan De Lind in Oisterwijk maakt als Nederlandse kandidaat kans op de Europese titel Tree of the Year. Van 1 tot en met 22 februari 2024 kun je via treeoftheyear.org stemmen om de Brabantse boom aan de overwinning te helpen. 

De Marialinde, ook wel Oude Linde, werd in oktober verkozen tot De Boom van het Jaar 2023 via een nationale stemronde. De eeuwenoude boom in het historische centrum van Oisterwijk, kreeg maar liefst 7.076 stemmen. Op de tweede plaats eindigde de Utrechts Rode Beuk van Baroniestad IJsselstein, derde werd ‘De boom die lucht geeft’, een vleugelnoot aan het Talmaplein in Zaandam.

Tree of the Year
De Europese verkiezing Tree of the Year wordt gehouden sinds 2011. Nederland doet mee vanaf 2018. SBNL Natuurfonds heeft namens Nederland het exclusieve recht om de nationale kandidaat in te zenden. Dit gebeurt jaarlijks via een landelijke stemronde, waarbij per provincie één boom is genomineerd.

De Marialinde
De Brabantse Marialinde in Oisterwijk werd als Oude Linde voor het eerst vermeld in officiële documenten in 1388. De boom is volgens deskundigen zeker 650 jaar oud, maar nog altijd in prima conditie. Ze is al eeuwenlang een plek van ontmoeting. Onder de linde werd vergaderd, recht gesproken, markt gehouden, gefeest en gedanst. In de 19e eeuw was de Marialinde bijna dood, maar gelukkig groeide uit het vermolmde hart een nieuwe loot. Tot de dag van vandaag is de boom nog steeds een plek van ontmoeting. Mensen rusten uit onder haar bladeren, spelen in haar schaduw of maken foto’s van de unieke boom.

Bewustmaking
Maaike Brasz, rentmeester SBNL Natuurfonds: ‘Deze verkiezing heeft tot doel om mensen bewust te maken van het belang, de schoonheid en het verhaal achter bomen. De Marialinde is beeldbepalend en vormt een prachtig beeld in het historische centrum van Oisterwijk. Ook vervult ze een functie in de productie van zuurstof, de opslag van CO2 en floreert de biodiversiteit in en rond de boom.
Oisterwijk, een van de allermooiste dorpen van Nederland
Het is niet de eerste verkiezing waarbij Oisterwijk het ver schopt. In 2020 werd Oisterwijk een van de vijf Allermooiste Dorpen van Nederland. Met haar schitterende bossen en vennen, een bourgondisch en sfeervol centrum met unieke winkels is het een geliefde bestemming.

Praktische informatie
Van 1 februari t/m 22 februari 2024 mogen alle Europeanen hun stem uitbrengen op de genomineerde bomen voor de Europese verkiezing Tree of the Year. Daarbij wordt gevraagd op twee bomen een stem uit te brengen. SBNL Natuurfonds roept iedereen in Nederland op om in ieder geval te stemmen op de Marialinde uit Oisterwijk via www.deboomvanhetjaar.nl of www.treeoftheyear.org. Aan de Europese verkiezing nemen 15 landen deel. Op 20 maart 2024 wordt de uitslag bekend gemaakt in Brussel. 

 Winternummer 2023 Bomennieuws

- Geen bomenkap voor zonnepanelen
- Column Het heengaan van Baucis
- De levende bodem
- Interview met wethouder Annemiek van Loon
- Klimaatbos, de eerste resultaten
- Massale sparrensterfte door letterzetter
- Verslag studiedag met RCE over monumentale bomen: met regels alleen redden we geen bomen
- Kansen na natuurgeweld

Afgelopen 9 november organiseerden de Bomenstichting en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) een studiemiddag Bescherming Monumentale Bomen in het RCE-kantoor in Amersfoort en trokken voorzichtige conclusies.

Het RCE en de Bomenstichting onderzoeken al langere tijd of monumentale bomen een wettelijke bescherming kunnen krijgen. Nadat de minister LNV de breed aangenomen Kamermotie van GroenLinks en SP om monumentale bomen een Rijkserfgoedstatus te geven in 2020 afwees, wordt verder gezocht naar oplossingen. Onder leiding van Wim Eikelboom deelden verschillende sprekers hun expertise op het gebied van boombescherming. Koen Smets vertelde over de wettelijke boombescherming in Vlaanderen en België. Jeroen Philippona lichtte toe hoe de situatie in Duitsland en Engeland is. Leonard de Wit, regiohoofd RCE en voormalig wetgevingsjurist bij het LNV, nam ons mee in de gevolgen van een erfgoedstatus voor bomen en pleitte ervoor om gebruik te maken van bestaande juridische instrumenten. Eigenaarschap werd ook als essentieel gezien door verschillende sprekers zoals Gerrit-Jan van Prooijen en Joris Jan Hellevoort. Betrokkenheid creëren is daartoe de sleutel. Wat daarbij helpt is dat het verhaal van een oude boom verteld wordt. Vooral binnen de gemeente waar de boom staat. In groepjes werden een viertal monumentale bomen als casestudie besproken. Het komende winternummer van Bomennieuws beschrijft uitgebreid de conclusies.

De Bomenstichting kijkt terug op een geslaagde Donateursdag 2023 in Leiden. Tijdens het ochtenddeel werden we bijgepraat door ontwerper Frank Kalshoven (gemeente Leiden) over het totstandkomen van het fraaie Leidse Singelpark. Vroeger een serie losse parkjes en ‘vergeten’ plekken, nu een doorlopende ring om de oude binnenstad. Door het aanleggen van bruggen en paden zijn alle losse elementen verbonden. Een visie die ontstond vanuit de bevolking en die door het gemeentebestuur werd omarmd.

Dat Leiden daar niet mee klaar is kwam naar voren in het verhaal van gemeentestrateeg Veronique Loeffen. Zij vertelde over de ambitieuze plannen om een tweede groene ring aan te leggen met verbindingen voor mens en natuur naar het Singelpark. En met verbindingen naar groene gebieden buiten de bebouwde kom.

Na de lunch waren er drie excursies. Twee wandelingen en een fietstocht.

Stadsecoloog Wouter Moerland nam een groep mee op een educatieve wandeling waar een keur aan onderwerpen aan bod kwam. September is bij uitstek de maand om mineermotlarven in bladeren te bestuderen. Elke boomsoort heeft zijn eigen mineermot. De larven verpoppen zich en overwinteren tussen het blad dat onder de boom ligt. Wouter begeleidt de stadsvernieuwing met het oog op schuil- en broedplaatsen van zwaluwen en vleermuizen. Er worden nu broedkasten aangebracht aan de gevels om het voortbestaan van deze soorten in stadsmilieu te waarborgen. Verwaarloosde tuinen en hoeken op industrieterreinen leveren een waardevolle bijdrage aan het groen in de stad. Wilde bijen en andere insecten zijn er maar wat blij mee.

Frank Kalshoven nam een groepje mee om nader te bekijken hoe het met de vormgeving van de openbare ruimte zat, hoe ecologie, bomen en beleving samengaan.

De fietstocht onder leiding van Veronique Loeffen ging naar een paar plekken waar al gewerkt is aan vergroening. Bijvoorbeeld door een verwaarloosd grasveldje om te vormen tot een waterrijk natuurgebiedje, dat meteen als wateropvang bij piekbuien werkt.

Veronique Loeffen (3e van links) legt uit hoe de stad streeft naar het vergroenen van buurten

Stadsecoloog Wouter Moerland (links) vertelt over bruggen en waterkanten (foto: Ingrid Vos)

Op zaterdag 20 mei 2023 is het nieuwe bomenboekje van Roois Landschap 'Op ontdekking naar bijzondere bomen in Sint-Oedenrode' verschenen.
Het boekje kost € 6,50 en is verkrijgbaar via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. Bestellingen binnen Sint-Oedenrode worden gratis thuisbezorgd. Daar buiten gelden de gebruikelijke verzendkosten. Verder is het boekje te koop bij bij Bruna Sint-Oedenrode, Mediahuis Meierijstad en het Roois Gasthuisje.

Het volledig in kleur uitgevoerde bomenboekje met handig spiraalbandje (83 pagina's A5-formaat) werd mogelijk gemaakt door financiële bijdragen van Van den Berk boomkwekerijen, Landschapsfonds Het Groene Woud, Stichting stimulering natuurprojecten omgeving Eindhoven (SsnoE), Connie Smits Grafisch ontwerp en Gemeente Meijerijstad.

In het bomenboekje staan 33 bijzondere bomen in de dorpen Sint-Oedenrode, Olland, Boskant en Nijnsel uitgebreid beschreven. Niet alleen de soort wordt besproken, maar ook de persoonlijke geschiedenis van de bomen, zodat zij als het ware hun eigen verhaal vertellen. Deze persoonlijke geschiedenissen zijn mee te beleven door het volgen van de wandelroute in het centrum en twee fietstochten door Olland, Boskant, Nijnsel en het buitengebied van de vroegere gemeente Sint-Oedenrode.

Lees meer...

De Bomenstichting is ruim 50 jaar geleden opgericht om (monumentale) bomen te beschermen. Bomen zijn hot en hip anno nu. En in veel gemeenten van ons land spreekt het behoud van bomen voor zich. Maar niet in Rijssen. Daar weegt het belang van twee extra parkeerplekken zwaarder dan het behoud van twee monumentale bomen. Daarom geven wij het laatste woord aan deze twee bijzondere lindebomen.

Lees meer...

Wegen die dicht langs de bomen lopen kunnen tot onveilige verkeerssituaties leiden. Nogal eens worden daarom de bomen gekapt. Deze werkwijze gaat voorbij aan de waarden van bomen. Dat het ook anders kan is te lezen in het boek over bomenlanen dat de Bomenstichting met Landschapsarchitectuur TU Delft heeft uitgebracht.

Lees meer...

De Bomenstichting streeft ernaar om aan alle Nederlanders het belang van bomen te laten zien. Daar zitten verschillende kanten aan: kennis over (bijzondere) bomen, bekendheid van bomen in je directe omgeving, verhalen en geschiedenissen van bomen enzovoort. Dat roept vragen op als ‘wat maakt dat mensen bomen waarderen’ en ‘zijn die drijfveren te beïnvloeden’? Voor sommigen is die liefde vanzelfsprekend. Het is hen met de paplepel ingegeven. Recent onderzoek wijst echter uit dat de kennis van de natuur afneemt. En zonder kennis geen waardering. Of zoals Marjoleine de Vos, journalist en schrijver, in haar boekje Je keek te ver zegt: ‘Wie van niets weet ziet nooit een tureluur of een winterkoninkje, nooit een scholekster of een kievit, alleen maar vogels.’
Nu zijn bomen geen vogels, maar ook dan geldt: wie van niets weet, ziet nooit een eik of een hazelaar, nooit een meidoorn of een iep, alleen maar bomen!

Datum: dinsdag 5 maart 2024
Aanvang: 19.30 uur
Sprekers: Marjoleine de Vos, schrijver, publicist en dichter, schrijft wekelijks een column in de NRC en 
Lotte Spijkerman, gedragspsycholoog, werkt bij o.a. Ministerie van LNV en aan Agenda Natuurinclusief
Plaats: In de Driehoek, zaal Gertrudiskapel, Willemsplantsoen 1c, 3511 LA Utrecht (5 minuten lopen vanaf station Utrecht Centraal)
Aanmelden vóór 29 februari a.s. via e-mail: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. of tel. 085-0777821

De toegang is gratis!

Impressie bomenreis 2-6 mei 2022

Deze bomenreis in zuidelijk Engeland was nog ter gelegenheid van vijftig jaar Bomenstichting (2020): een prachtig landschap, oude bomen en mooie verhalen. Eiken van honderden jaren oud, volkomen hol en dan toch nog groeien en bloeien. En taxussen die hun takken op de grond laten wortelen en zo nieuwe bomen doen ontstaan. Majesty, the Fredville Oak, een eik met een omtrek van bijna 13 meter en een leeftijd van 500-1000 jaar en eeuwenoude tamme kastanjes met gigantisch dikke stammen. Lees de impressie die enkele deelnemers schreven.

Bomenbuurten in grotere steden

Elke grote gemeente heeft een bomenbuurt: een buurt waar (bijna) alle straten vernoemd zijn naar bomen. En waar ook veel bomen staan. Om welke boomsoorten gaat het? Zijn het ook echt groene buurten en staan in de Eiken- en Lindenlanen ook werkelijk eiken en linden? Aart de Veer ging op onderzoek uit.

Download hier het artikel over bomenstraten

Het nieuwe wandelboekje Langs monumentale bomen in Utrecht is uitgekomen. In dit gidsje zijn 30  bijzondere bomen uit het centrum geselecteerd. 

Het nieuwe wandelboekje Langs monumentale bomen in Utrecht is uitgekomen. In dit gidsje zijn 30  bijzondere bomen uit het centrum geselecteerd. Heerlijk dwalen door de oude binnenstad van Utrecht. Langs de grachten en door smalle straatjes. Kijk dan ook eens naar de bomen. In dit wandelboekje zijn 30 bijzondere bomen beschreven. Sommige zijn al bijna 200 jaar oud, een ongelooflijk hoge leeftijd voor bomen in de stad als je bedenkt dat er weinig ruimte is voor hun wortels. Andere bomen hebben intrigerende namen, zoals donzige eik: zou die echt zo zacht zijn? Of duiveltjesiep: hoe komt een iep aan zo’n naam? De wandeling gaat langs veel parken die de landschapsarchitect Zocher heeft ontworpen. Dat alleen al is een reden om de route eens te lopen.

De gemeente Utrecht telt volgens het Landelijk Register van Monumentale Bomen van de Bomenstichting 204 monumentale bomen. Op de website www.monumentalebomen.nl kunt u zien welke bomen in het register staan: het zijn meer dan 15.000 in heel Nederland.  

Het wandelboekje is via de webwinkel te bestellen en gratis te downloaden.

De Bomenstichting is een samenwerking aangegaan met het nieuwe juridische crowdfundingplatform LegalCrowd. Dankzij dit platform kunnen we donaties ophalen die het mogelijk maken om méér juridische procedures te starten, waarmee we willen voorkomen dat bomen onnodig gekapt worden.

Meer betrokkenheid, meer rechtszaken
Via crowdfunding kunnen we geld bijeen brengen om de kosten voor een boomjurist of advocaat te betalen, zodat we meer zaken aan de rechter kunnen voorleggen. Zaken die wegens gebrek aan tijd of geld jammer genoeg anders niet zouden worden doorgezet na de bezwaarfase. De Bomenstichting wil bij voorkeur in de buurt van de bomen de crowdfunding inzetten. Er zijn vaak betrokken bewoners die zich graag voor een boom inzetten, maar zelf niet goed weten hoe dit aan te pakken. Zij kunnen nu de crowdfundingcampagnes die de Bomenstichting opzet steunen, zowel met een bijdrage als met het ruchtbaarheid geven aan de campagne.

Primeur voor de zomereik in Ommen
De eerste boom die we met behulp van donaties willen redden, is een monumentale eik in Ommen die naast een molen staat en door onze ambassadeur Wim Eikelboom al omgedoopt is tot 'moleneik'. De Stichting Ommer Molens wil de boom kappen ten behoeve van meer wind voor de molen. Echter, de molen draait ‘voor de prins’, oftewel: voor de show. De Bomenstichting vindt de kap van deze boom dan ook volstrekt onvoldoende beargumenteerd en wil deze beslissing laten toetsen door de rechter. Meer info en/of gelijk doneren, zie Legalcrowd.

LegalCrowd is een initiatief van de twee jonge juristen Joost Jansen en Gabriel Poltorak, die de toegang tot het recht willen verbeteren. Organisaties en individuen halen via LegalCrowd donaties op om hun rechtszaak te kunnen betalen. Wil jij zelf een crowdfundingcampagne voor jouw juridische procedure starten? Neem vooral contact op via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..

Joris Hellevoort – schrijver van het boek ‘De wortels van ons land; cultuurgeschiedenis van de 21 beroemdste bomen van Nederland’ – houdt zondagmiddag 30 oktober een benefietlezing op landgoed Verwolde.

De lezing is bedoeld om geld in te zamelen voor het herstel en behoud van de Dikke Boom van Verwolde. Dikke Boom is de bijnaam van de 450 jaar oude zomereik op het landgoed. Deze boom hoort tot de oudste bomen van ons land.
De Dikke Boom is onder meer bekend geworden door het liedje van Annie M.G. Schmidt over een tante en oom die in een eikenboom wonen in Laren. De eik van Verwolde in Laren is al lange tijd hol van binnen.

De boom is aan het aftakelen. Om herstel van de boom mogelijk te maken wordt geld ingezameld. Bij de lezing van Hellevoort op landgoed Verwolde is plek voor 75 bezoekers. Ook vindt een bezoek plaats aan de boom.

Van iedere deelnemer wordt een gift gevraagd voor behoud van de imposante eik van Verwolde. Er is een paar duizend euro nodig. Van dat bedrag wordt de bodem rond de boom verbeterd en het wandelpad verlegd, zodat er meer vrije ruimte ontstaat rond de stam.

Eigenares Sophia van den Borch is blij met de plannen om de aftakeling van de legendarische eik te keren. ‘De Dikke Boom wordt door duizenden mensen bezocht. De bodem rond de boom is daardoor zo zwaar verdicht geraakt dat wortels moeilijker vocht en voeding kunnen opnemen. Met het omleggen van het wandelpad en bodemverbetering maken we het plezanter voor deze oude reus.’ Eiken kunnen duizend jaar worden, mits de omstandigheden voor de boom comfortabel zijn.

De lezing op landgoed Verwolde is een initiatief van de Bomenstichting, landgoed Verwolde, Bomenstichting Zutphen en Vereniging Bomenbelang Bronckhorst. Bij mooi weer brengen we ook een bezoek aan de boom.

Aanmelden: via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. Daarna volgt een bevestiging
Tijdstip: zondagmiddag 30 oktober om 13.00 uur in Laren (Gelderland). 

Bomen vertellen hun verhaal!

Op 16 oktober j.l. vond in het Amsterdamse Amstelpark het Parlement van de Bomen plaats. Een project van kunstenaar Elmo Vermijs (zie afbeelding links) in samenwerking met boombioloog prof. Ute Stass-Klaassen en milieujuristen Jan van de Venis en Jessica den Outer. Het is een fictieve rechtszaak waar de bomen van het Amstelpark, geplant in het jaar 1972 ter gelegenheid van de Floriade aldaar, de vervuilers van lucht, water en bodem aanklagen. De bomen werden vertegenwoordigd door advocaten Jessica den Outer en Jan van de Venis.

De eis was, kort samengevat, om te verklaren dat de bomen in het Amstelpark rechten hebben en dat net als bij mensenrechten de overheid deze rechten voor de bomen moet respecteren, beschermen en realiseren en voorkomen dat andere actoren, zoals bedrijven, deze rechten schenden. Klik hier voor de uitgebreide eis.
Het verweer werd gevoerd door advocaat Sem Bakker. Hij wees onder meer op het feit dat er in het Nederlands recht geen rechten voor bomen bestaan en er derhalve nieuwe wetgeving nodig zou zijn. Hij meende dat er niet naar analogie van mensenrechten, rechten aan bomen toekomen. Verder vroeg hij zich ook af hoe wij weten dat bomen hierbij gediend zouden zijn. Ten slotte stelde hij de vraag of de bomen wel griffierecht hadden betaald.

De rechters, Marianne Thieme, Eva Rovers en Mert Kumru, deden meteen na afloop van de zitting uitspraak. Zij hadden zich duidelijk voorafgaand al verdiept in de (ingewikkelde juridische) materie. De eis van de bomen werd toegewezen.

Deze rechtszaak is een mooie manier om stil te staan bij de intrinsieke waarde van bomen, aan de noodzaak van een gezond milieu, ook in ons eigen belang. Door bomenrechten te realiseren, realiseer je dus ook mensenrechten. Hopelijk krijgt dit Parlement van de Bomen een vervolg.

De Bomenstichting plantte bij de kerk in Harmelen op de nationale Boomfeestdag een moseik (Quercus cerris). Met dank aan de gemeente, de hervormde kerk en Bomenwacht.

Klik hier voor een korte impressie, gemaakt door RPL TV Woerden.

Op 15 maart 2023 vond de 26e Dierckxlezing plaats, een jaarlijkse terugkerend evenement. De waarden van groen in het algemeen en die van bomen in het bijzonder liepen als een rode draad door beide lezingen. Harry Boeschoten belichtte de Groene Metropool, het netwerk voor plant, dier en mens dat Staatsbosbeheer beheert. Hij sprak over de uitdagingen van ons warmer wordende klimaat en ons voller wordende land. Henry Kuppen ging in op de ontastbare waarde van bomen aan de hand van i-Tree Eco, een naar Nederlandse omstandigheden aangepast Amerikaans model dat ontworpen is om de financiële waarde van de ecosysteemdiensten van bomen meer inzichtelijk te maken.

Beide presentaties zijn te downloaden: De Groene Metropool en De ontastbare waarde van bomen

De 5e druk van het wandelboekje Langs monumentale bomen in het centrum van Amsterdam is uitgekomen. In dit gidsje zijn 30 bomen uit het centrum geselecteerd. Deze herziene editie bevat een aantal nieuwe bomen. Het wandelboekje is via de webwinkel van de Bomenstichting te bestellen en gratis te downloaden.

Lees meer...

Norminstituut Bomen heeft het boek Handreiking Omgevingswet en Bomen 2021 uitgebracht.

De Omgevingswet wordt komend jaar ingevoerd. Om ervoor te zorgen dat bomen letterlijk en figuurlijk de juiste plek krijgen én om ervoor te zorgen dat bomen hun ecosysteemdiensten kunnen leveren, moeten ze worden geborgd binnen de instrumenten van deze wet. Dat is belangrijk want gezonde bomen verlagen de kosten voor onder meer technische waterberging, riolering, koeling en luchtfiltering. Ze dragen bovendien bij aan woongenot en gezondheid, zijn van nature circulair en faciliteren tijdelijke CO₂ opslag. Deze integrale ecosysteemdiensten worden door bomen gelijktijdig geleverd.

De handreiking geeft kaders, handvatten en voorbeelden om bomen effectief in te zetten in de integrale omgeving. En uiteraard is er in de handreiking een koppeling gemaakt met het Handboek Bomen en Boommonitor. 

De handreiking is tot stand gekomen in samenwerking met de Bomenstichting. 

Het boek is te bestellen via de contactpagina van Norminsituut Bomen. De kosten zijn €75 voor licentiehouders en €95 voor niet-licentiehouders. Bedragen zijn inclusief verzendkosten en exclusief BTW.

Al jaren wordt door de directie van Paleis het Loo gewerkt aan het vervangingsplan voor de 300 jaar oude eiken en bomenlanen met beuken. In april 2020 kwamen de plannen in een stroomversnelling omdat enkele bomen omwaaiden. De Bomenstichting ging in juni 2020 met het Loo rond de tafel. De Bomenstichting is van mening dat er onvoldoende is gedaan om de bomen gezond te houden. Evenementen op het voorterrein waar de beuken staan veroorzaken bodemverdichting. In combinatie met het al decennialang ruimen van blad zorgt dit voor een droogtegevoelige bodem. Hierdoor vermindert de conditie van de bomen en kunnen ze minder goed tegen warme droge zomers. Het standpunt van de Bomenstichting is dat er een scala aan maatregelen mogelijk is tussen kap en niets doen. De Bomenstichting heeft nog gepleit voor het behoud van de twee eiken aan het begin van de Koningslaan aan de Loseweg. Begin februari 2021 zijn deze en andere bomen gekapt. De Bomenstichting wil graag vooruit kijken en ook voor het Loo liggen er nog veel kansen. Zo staat het grootste deel van de Koningslaan nog overeind in het Paleisbos. Door hier over te gaan op een ander beheer krijgen de bomen een betere conditie en zijn ze minder gevoelig voor aanhoudende droogte in de zomer.

 

Lees meer...

In 2020, het jubileumjaar van de Bomenstichting, is samen met de gemeente Almere een herdenkingsboom geplant, vlakbij het terrein van de Floriade: een fraaie sneeuwklokjesboom. Helaas is door vandalisme die boom in de zomer van 2022 gesneuveld. Daarom hebben wij met de gemeente op 8 maart 2023 een nieuwe jubileumboom geplant. Bestuurslid Peter Lommerse heeft samen met wethouder Jelle Luijendijk deze prachtige sneeuwklokjesboom geplant.

Ruim 50 vrijwilligers verzamelden zich op 3 juni 2023, een zonovergoten dag, op Slot Zuylen in Utrecht. In deze bomenrijke en sfeervolle omgeving was er een breed palet aan lezingen en buitenexcursies. In de ochtend werden we grondig bijgepraat over de betekenis van de Omgevingswet door mr. Janike Haakmeester. Er is werk aan de winkel om er voor te zorgen dat we ook onder de nieuwe wet de bescherming van bomen goed blijven volgen. 

Jeroen Philippona, Barend Sneller en Bert Plaat namen ons mee in de recente ontwikkelingen rond de monumentale bomen. Vooral de introductie van een app waarin bomen makkelijker geregistreerd en bijgehouden kunnen worden trok veel belangstelling.
Nelleke van der Luit en Huib Sneep vertelden over hoe hun contacten met de gemeente Vlaardingen verlopen; ze hadden veel tips, en kenden ook de valkuilen die her en der aanwezig zijn.
Mr. Jasmine Smits verhaalde over de boom en de buren. Over takken en wortels en wat je kan en mag en wat juist niet geoorloofd is.

Onder leiding van Jeroen Philippona, Bert Plaat en Gerrit Visscher bekeken en beoordeelden we een aantal monumentale bomen in de parkachtige omgeving van Zuylen. Het op naam brengen van de bomen lukte in alle groepen prima; maar er ontstonden boeiende beschouwingen over hoe je de omtrek van de Oosterse plataan in park Groenhoven meet. De metingen liepen uiteen van 5.02 tot 5.67 meter.

De inleidingen zijn binnenkort te vinden op deze website.

Oudedagsvoorzieningen voor de dikste eik van ons land.

De dikste eikenboom van ons land – Dikke Boom van Verwolde – heeft afgelopen maanden een paar oudedagsvoorzieningen gekregen, mede dankzij inzet van de Bomenstichting.

De boom op landgoed Verwolde (gemeente Laren in Gelderland) maakt op het eerste gezicht een deerniswekkende indruk. Toch geven experts de boom nog goede levenskansen voor de komende jaren. Daarom is geïnvesteerd is een aantal maatregelen voor een vitale oude dag voor deze bijzondere eikenboom van naar schatting 450 jaar oud.

Het hekwerk rond de boom is vernieuwd en ruimer gemaakt, zodat de wortels rond de stam minder last hebben van betreding door bezoekers. De boom ligt langs een populair wandelpad. De bodem rond de stam is losser gemaakt met beluchting. Ook zijn schimmels toegevoegd om het gezonde bodemleven van de eik te stimuleren en reactiveren. Cursisten van het Praktijk Centrum Bomen hielpen een handje.

‘We kunnen hier op Verwolde ontdekken en aan mensen laten zien hoe een veterane boom zich ontwikkelt in de laatste levensfase’, zegt Eddie Bouwmeester, die de ingrepen begeleidde. De maatregelen rond Dikke Boom zijn mede bekostigd uit giften die via de Bomenstichting binnenkwamen, na een oproep om de levensduur van de dikste eik van ons land te verlengen.

De 200 jaar oude beuken langs de Broekhuizerlaan in Leersum, een rijksmonument, staan op de nominatie om gekapt te worden. Met behulp van crowdfunding heeft de Bomenstichting een onafhankelijk onderzoek laten doen naar de conditie van de individuele beuken. Uit dit onderzoek blijkt dat er alternatieven zijn. Dit onderzoek hebben wij besproken met een vertegenwoordiger van de eigenaren. De vergunning om te kappen is half december verleend. De Bomenstichting heeft als reactie daarop een zienswijze ingediend.

Laatste ontwikkeling
Het bericht van enkele jaren geleden dat alle bomen van de Broekhuizerlaan in Leersum gekapt gingen worden, heeft veel stof doen opwaaien. Na veel actie, overleg en onderzoek is inmiddels een oplossing gevonden. In nauw overleg met de eigenaren, betrokken bewoners, Urgenda en de gemeente Utrechtse Heuvelrug is een stichting opgericht die het beheer van de laan van de eigenaren gaat overnemen. De uitgangspunten van het beheerplan zijn dat de oude, monumentale beuken zo lang mogelijk veilig gehandhaafd blijven en dat, waar nodig, aan herstel van de laan gewerkt wordt door middel van verjonging.

De Bomenstichting heeft input geleverd voor het Nationaal Bomenplan dat GroenLinks en de SP op 7 oktober 2019 hebben ingediend in de Tweede Kamer. Er wordt o.a. gepleit voor meer juridische bescherming van monumentale bomen door voorbescherming en opname van bomen uit het Landelijk Register van Monumentale Bomen op de bomenlijsten van gemeenten.

Zomernummer 2023 is uit!

Artikelen:
- Hoopvolle terugkeer van bomen in Afrika
- Herplantplicht 
- Bomen planten voor de toekomst
- Een stervende beuk met e-mailadres
- Portret van Haarlemse Bomenwachters
- Bomen en bliksem
- Tentoonstelling Bomen over bomen
- Arnhem gaat veel meer bomen beschermen
- Recensie Bouwstenen voor bomenbeleid 

Donateurs, beheerderabonnees, adverteerders en vrijwilligers van de Bomenstichting ontvangen dit blad automatisch. Stuur een Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. naar de Bomenstichting om je aan te melden als donateur of voor een proefnummer.

De minister van LNV heeft op 28 juni 2019 bekend gemaakt dat zij samen met de provincies een bossenstrategie gaat ontwikkelen. Hierin zal worden ingegaan op het beheer van bossen en de vragen die daarbij spelen. Ook het vastleggen van CO2 door de aanleg van nieuwe bossen zal aan de orde komen. Dit blijkt uit de antwoorden van de minister op kamervragen van de Partij voor de Dieren. De kamervragen waren gesteld naar aanleiding van het bericht “Staatsbosbeheer wil duidelijker bosbeleid van Minister”. 

Begin juli 2019 is het Kennisplatform Eikenprocessierups opgericht in opdracht van het ministerie van LNV.

Dit kenniscentrum is opgezet om de overlast die de processierupsen in heel Nederland veroorzaken te verminderen en te voorkomen. Het is een samenwerkingsverband van verschillende organisaties en deskundigen. Hier kunt u terecht met al uw vragen.

Op 24 juni 2019 heeft Urgenda het 40 puntenplan overhandigd aan de Directeuren Generaal Sandor Gaastra van EZK en aan Chris Kuijpers van BZK. Zie de laatste versie van Het Plan. In het 40puntenplan boekje staan 40 maatregelen om toch 25% CO2-reductie te halen in 2020 zoals de rechter nu twee keer heeft bevolen aan de Staat. Als we samen de schouders eronder zetten kan dat nog steeds. Van de overheid wordt steun verwacht om die veertig maatregelen versneld uit te voeren.

Plannen van provincies om bomen langs N-wegen te kappen leiden telkens tot felle discussies. Maar waarom staan er veel bomen langs N-wegen, hoe breed moet de ‘obstakelvrije zone’ zijn en welke mogelijkheden bieden de richtlijnen om wegen zo veilig mogelijk in te richten met behoud van bomen? We hebben de feiten op een rijtje gezet en op 18 juni 2019 naar alle provincies gestuurd.

63 natuurorganisaties presenteerden op 12 april 2019 samen met Urgenda maatregel nummer 7 van het 40puntenplan om 25% CO₂ te besparen voor eind 2020.

Directeur Natuur en Biodiversiteit Donné Slangen van het ministerie LNV nam de maatregel in ontvangst. De maatregel pleit voor een duurzamer beheer van onze bestaande bossen en leidt tot bijna 0,2 CO₂ Mton (megaton) besparing per jaar. Bosbeheer waarbij hier en daar een boom wordt gekapt, in plaats van hier en daar een halve hectare, leidt tot meer koolstofopslag voor het klimaat en tegelijkertijd tot meer biodiversiteit. Ander bosbeheer, zonder kaalkap, is een effectieve en goedkope maatregel waarvoor het Kabinet kan kiezen om aan de uitspraak in de Klimaatzaak van de rechter te voldoen.

De Bomenstichting kreeg uit de achterban signalen dat ProRail van plan zou zijn om langs het spoor grootschalig bomen te kappen. Wij hebben navraag gedaan bij ProRail. De spoorbeheerder ontwikkelt op het ogenblik (voorjaar 2019) een app om de bomen langs het Nederlandse spoor in kaart te brengen. Als de pilot slaagt, zal op zijn vroegst volgend jaar worden bekeken of en hoe ProRail hiermee het beleid voor beheer van groen kan actualiseren. Het doel van deze nieuwe technologie is om beter te kunnen beoordelen waar voor de veiligheid van de spoorweginfrastructuur beheer van het groen noodzakelijk is en waar bomen geen hinder opleveren. Zo kan preciezer worden vastgelegd waar bomen moeten worden gesnoeid of gekapt. Dit wordt vastgelegd in contracten met de onderhoudspartijen. Grootschalige kapplannen liggen niet op de tekentafel bij ProRail. De Bomenstichting zal contact onderhouden om zo advies te kunnen geven over het toekomstige beleid.

In november 2018 heeft de Bomenstichting alle gemeenten opgeroepen om de bescherming van bomen in de regelgeving te verbeteren. Gemeenten met een lijst van beschermde bomen kunnen voorbescherming in de bomenverordening opnemen om te voorkomen dat een boom die per abuis niet op de lijst staat wordt gekapt. Ook is het een goed idee om groeiplaatsen van waardevolle bomen via het bestemmingsplan bescherming te geven. De factsheet Boombescherming is hier te downloaden.

Op 21 juni 2018 sprak minister Cora van Nieuwenhuizen met het bestuur van de Bomenstichting, de voorzitter van Bomenstichting Achterhoek namens een twintigtal bomen- en natuurorganisaties en Gerdy Verschuure, landschapsarchitect TU Delft. Dit naar aanleiding van de uitspraak van de minister in het Journaal van 24 april over het verwijderen van bomen als mogelijke invulling van het verhogen van de verkeersveiligheid. Het gesprek was positief en open: de minister is géén voorstander van grootschalige kap langs de N-wegen: ‘Onvoorzichtig rijgedrag is de voornaamste oorzaak van ongelukken op de provinciale wegen, maar dat neemt niet weg dat we als overheid er alles aan willen doen om deze wegen veiliger te maken. Het gaat daarbij vooral om het afschermen van obstakels met struikgewas, vangrails enz. Een enkele keer moet een boom wijken die écht te dicht op de weg staat, maar dat is een uitzondering. In dat geval wordt de mogelijkheid van herplaatsing meegenomen’. De Bomenstichting is uitgenodigd om haar visie op korte termijn ook voor te leggen aan de Vakgroep Verkeersveiligheid van het Interprovinciaal Overleg (IPO). De minister heeft ook aangegeven bereid te zijn tot intern overleg over de Annevilleboom.

De Bomenstichting en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) hebben monumentale bomen aan de Kaart Groen Erfgoed toegevoegd. Vanaf 21 juni 2018 is de Kaart Groen Erfgoed uitgebreid met de monumentale bomen uit het Landelijk Register van Monumentale Bomen. Bomen zijn hierin opgenomen vanwege hun hoge leeftijd, bijzondere schoonheid, zeldzaamheidswaarde of hun beeldbepalende rol in de omgeving. Het gaat vaak om bomen in een groenaanleg, zoals tuinen van landgoederen en buitenplaatsen. Ook staan veel monumentale bomen in historische dorps- en stadskernen, veelal als onderdeel van waardevolle historische ensembles. En duizenden monumentale bomen zijn te vinden in tuinen van particulieren. Behalve dat bomen een wezenlijk onderdeel uitmaken van onze geschiedenis en leefomgeving zal de opname van de bomen op de Kaart Groen Erfgoed zeker bijdragen tot een betere bescherming van solitaire bomen en bomenstructuren. 

Op dinsdag 24 april 2018 kondigde de minister van Infrastructuur en Waterstaat aan 50 miljoen euro beschikbaar te stellen voor het veiliger maken van gevaarlijke N-wegen buiten de bebouwde kom. Op het NOS-journaal waren die dag beelden te zien van het verwijderen van bomen als een mogelijke invulling van de verbetering van de verkeersveiligheid. Maandag 30 april hebben we de minister onze expertise op het gebied van bomen aangeboden. Om te komen tot effectieve en efficiënte oplossingen. Inmiddels is een reactie van het ministerie ontvangen waarin wordt gewezen op de uitgangspunten die Rijkswaterstaat hanteert bij het veiliger maken van bermen. Tijdens het bepalen of een gevaar (in dit geval een boom) weggehaald kan worden, wordt o.a. ook rekening gehouden met de volgende aspecten: landschap, leefomgeving en ruimtelijke kwaliteit. Het is dus niet zo dat bomen die te dicht op de weg staan bij voorbaat al weg moeten. Als culturele bomen behouden kunnen worden door bijv. afschermen, dan geniet dat de voorkeur. Zo wil het ministerie cultuurlandschap behouden en de weg veiliger maken. In juni vond een gesprek met de minister plaats.

Bij sommige soorten populieren is het risico op takbreuk groot. Populieren op locaties met een gemiddelde of hoge gevaarzetting vragen bijzondere aandacht. De Intergemeentelijke Studiegroep Boomverzorging (ISB) heeft een richtlijn opgesteld: hier te downloaden. Lees ook het artikel uit Bomennieuws Populieren en takbreuk, geschreven door Gerrit-Jan van Prooijen.

Handreiking om bij start van bouwplannen (bestaande) bomen op te nemen. Gratis te downloaden of voor € 2,50 te bestellen.

De Bomenstichting introduceert de ‘Bomen van de ereklasse’. In deze ereklasse krijgen de oudste, mooiste en meest bijzondere bomen van ons land een plaats. Deze ‘toppers’ zijn opgenomen in het Landelijk Register van Monumentale Bomen. Het gaat om tien bomen per provincie, te beginnen met de provincie Friesland. Elke maand komt er een provincie bij. De bomen worden beoordeeld op schoonheid, omvang, soort, een ‘bijzonder verhaal’ enz. Een belangrijk criterium is bovendien dat ze zichtbaar of bezoekbaar zijn voor iedereen.

In 2003 heeft de Bomenstichting de Bomen Effect Analyse (BEA) geïntroduceerd in de vorm van een modelbeoordeling met richtlijnen. Sindsdien hebben gemeenten en andere terreineigenaren deze methode veelvuldig gebruikt. Door toepassing van de BEA zijn veel bomen bij bouwactiviteiten en herinrichting behouden. De werkwijze bij ontwikkelingen in de buitenruimte is echter ingrijpend veranderd. Daarnaast was er vanuit de praktijk behoefte aan meer uniformiteit in de uitgevoerde BEA’s. De Bomenstichting en CROW hebben de BEA daarom in nauwe samenwerking geactualiseerd tot Richtlijn BEA.

Presentatie was op 16 mei 2019 op de Boominfodagen. Het boek is te bestellen via de webwinkel, de digitale versie maakt deel uit van de CROW-Kennismodule Bomen.

Leve(n)de speelplekken, Bomen in het middelpunt is een nieuwe uitgave van de Bomenstichting! Met dit boek wordt het mogelijk werkelijk groene speelplekken aan te leggen en in goede staat te houden. Ook voor kinderen is het boek toegankelijk: Pien, een stoer en slim meisje, beleeft in elk hoofdstuk een bomenavontuur. Lees het interview met Annemiek van Loon over het ontstaan en het doel van dit fraaie boek! Te bestellen via de webwinkel.

De beroemde Annevilleboom/ Troeteleik is volgens Rijkswaterstaat niet te handhaven. Hij zal moeten worden gekapt in verband met het plan voor verbreding van de A58 bij Ulvenhout. Rijkswaterstaat maakte dit op 28 november 2016 bekend. In het hele land zijn vervolgens initiatieven gestart en artikelen verschenen. Onze inzet is de boom op de locatie te behouden!

Tijdpad
22 december 2016: Eerste overleg tussen de Bomenstichting en Rijkswaterstaat is positief verlopen. In januari wordt het gesprek over de mogelijkheden om de Annevilleboom te behouden voorgezet met enkele experts van RWS en de Bomenstichting (boomspecialisten met civieltechnische kennis). 
19 januari 2017: Eerste overleg met enkele leden van de Provinciale Staten Noord-Brabant. Doel van dit gesprek: draagvlak creëren om de Anneville boom ter plaatse te behouden.
20 februari 2017: Tweede overleg tussen de Bomenstichting en Rijkswaterstaat. De Bomenstichting heeft twee alternatieve plannen ontwikkeld waarbij de boom kan blijven staan en er ook verbreding van de A58 mogelijk is. Beide plannen zullen nader worden onderzocht door ingenieursbureau Witteveen+Bos, in opdracht van RWS.  
31 maart 2017: RWS bestudeert nog steeds de door de Bomenstichting ingebrachte alternatieven. We verwachten voor de zomervakantie uitsluitsel.
19 juli 2017: Eind augustus vervolggesprek Bomenstichting en RWS over alternatieve plannen. 
24 augustus 2017: Derde overleg tussen de Bomenstichting en Rijkswaterstaat. RWS heeft opdracht gegeven de alternatieve plannen nader uit te werken.
11 juni 2018: Het gesprek met RWS wordt in juli voortgezet.
10 oktober 2018: Gesprek met RWS heeft nog geen openingen gegeven om de boom te behouden. Second opinion op gebied van civieltechnisch onderzoek is gevraagd aan ingenieursbureau Movares.
16 oktober 2018: De troeteleik heeft de Boom van het Jaarverkiezing gewonnen!
16 november 2018: second opinion is ontvangen en wordt in december besproken met RWS. Het rapport is hier te downloaden.
18 december 2018: Gesprek met RWS heeft plaatsgevonden. Voor RWS zijn de kosten nog steeds een probleem, ook al geeft de second opinion aan dat het goedkoper kan.
20 december 2018: Ministerie heeft laten weten de second opinion nog goed te willen bestuderen. We verwachten in februari bericht.
1-28 februari 2019: Kunt u stemmen op de Annevilleboom/Troeteleik bij de Europese Boom van het Jaarverkiezing!
15 februari 2019: Het ministerie heeft laten weten over de Annevilleboom geen apart besluit te nemen. Het is een onderdeel van het tracébesluit. Dit wordt wel op korte termijn verwacht.
19 maart 2019: 7e plaats voor de Annevilleboom bij de Europese Boom van het Jaarverkiezing!
3 april 2019: Er is nog geen besluit genomen over het tracé, dus ook niet over de Annevilleboom.
11 november 2019: In gesprek met ministerie IenW is bevestigd dat er voorlopig geen besluit te verwachten is over het tracé. In artikel in Volkskrant van 23 november 2019 wordt bericht dat de vertraging wel 5 jaar kan zijn.

wordt vervolgd...

Giften tot behoud van dit monument zijn welkom op: NL51 INGB 0002 1087 55 o.v.v. troeteleik.

Op 1 januari 2017 is de Wet natuurbescherming in werking getreden. Deze wet bevat bepalingen over de bescherming van natuur en dier- en plantensoorten, maar ook over de bescherming van houtopstanden buiten de bebouwde kom Boswet. Alle provincies hebben verordeningen vastgesteld waarin is geregeld hoe een kapmelding moet worden ingediend, waaraan herbeplanting moet voldoen en wanneer ontheffing van de herbeplantingsplicht kan worden verleend. Sommige provincies hebben ook beleidsregels vastgesteld waarin bijvoorbeeld is aangegeven wanneer een kapverbod wordt opgelegd.

De provinciale verordeningen (en beleidsregels)
Zoek in de documenten op trefwoord "houtopstanden" en kijk ook naar de begripsbepalingen, waarin definities - bijvoorbeeld "boskern" - zijn gegeven.
Let op: geldigheidsdatum is 26 februari 2017, nadien kunnen er wijzigingen zijn doorgevoerd. 

Drenthe
Provinciale Omgevingsverordening Drenthe
Beleidsregels Wet natuurbescherming provincie Drenthe

Flevoland
Verordening uitvoering Wet natuurbescherming Flevoland 2016