Succesvolle Studiemiddag RCE en Bomenstichting
Afgelopen 9 november organiseerden de Bomenstichting en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) een studiemiddag Bescherming Monumentale Bomen in het RCE-kantoor in Amersfoort en trokken voorzichtige conclusies.
Het RCE en de Bomenstichting onderzoeken al langere tijd of monumentale bomen een wettelijke bescherming kunnen krijgen. Nadat de minister LNV de breed aangenomen Kamermotie van GroenLinks en SP om monumentale bomen een Rijkserfgoedstatus te geven in 2020 afwees, wordt verder gezocht naar oplossingen. Onder leiding van Wim Eikelboom deelden verschillende sprekers hun expertise op het gebied van boombescherming. Koen Smets vertelde over de wettelijke boombescherming in Vlaanderen en België. Jeroen Philippona lichtte toe hoe de situatie in Duitsland en Engeland is. Leonard de Wit, regiohoofd RCE en voormalig wetgevingsjurist bij het LNV, nam ons mee in de gevolgen van een erfgoedstatus voor bomen en pleitte ervoor om gebruik te maken van bestaande juridische instrumenten. Eigenaarschap werd ook als essentieel gezien door verschillende sprekers zoals Gerrit-Jan van Prooijen en Joris Jan Hellevoort. Betrokkenheid creëren is daartoe de sleutel. Wat daarbij helpt is dat het verhaal van een oude boom verteld wordt. Vooral binnen de gemeente waar de boom staat. In groepjes werden een viertal monumentale bomen als casestudie besproken. Het komende winternummer van Bomennieuws beschrijft uitgebreid de conclusies.
Laatste Woord van de Lindebomen in Rijssen
De Bomenstichting is ruim 50 jaar geleden opgericht om (monumentale) bomen te beschermen. Bomen zijn hot en hip anno nu. En in veel gemeenten van ons land spreekt het behoud van bomen voor zich. Maar niet in Rijssen. Daar weegt het belang van twee extra parkeerplekken zwaarder dan het behoud van twee monumentale bomen. Daarom geven wij het laatste woord aan deze twee bijzondere lindebomen.
Donateursdag in Leiden: over Singelpark, bomen en ambities
De Bomenstichting kijkt terug op een geslaagde Donateursdag 2023 in Leiden. Tijdens het ochtenddeel werden we bijgepraat door ontwerper Frank Kalshoven (gemeente Leiden) over het totstandkomen van het fraaie Leidse Singelpark. Vroeger een serie losse parkjes en ‘vergeten’ plekken, nu een doorlopende ring om de oude binnenstad. Door het aanleggen van bruggen en paden zijn alle losse elementen verbonden. Een visie die ontstond vanuit de bevolking en die door het gemeentebestuur werd omarmd.
Dat Leiden daar niet mee klaar is kwam naar voren in het verhaal van gemeentestrateeg Veronique Loeffen. Zij vertelde over de ambitieuze plannen om een tweede groene ring aan te leggen met verbindingen voor mens en natuur naar het Singelpark. En met verbindingen naar groene gebieden buiten de bebouwde kom.
Na de lunch waren er drie excursies. Twee wandelingen en een fietstocht.
Stadsecoloog Wouter Moerland nam een groep mee op een educatieve wandeling waar een keur aan onderwerpen aan bod kwam. September is bij uitstek de maand om mineermotlarven in bladeren te bestuderen. Elke boomsoort heeft zijn eigen mineermot. De larven verpoppen zich en overwinteren tussen het blad dat onder de boom ligt. Wouter begeleidt de stadsvernieuwing met het oog op schuil- en broedplaatsen van zwaluwen en vleermuizen. Er worden nu broedkasten aangebracht aan de gevels om het voortbestaan van deze soorten in stadsmilieu te waarborgen. Verwaarloosde tuinen en hoeken op industrieterreinen leveren een waardevolle bijdrage aan het groen in de stad. Wilde bijen en andere insecten zijn er maar wat blij mee.
Frank Kalshoven nam een groepje mee om nader te bekijken hoe het met de vormgeving van de openbare ruimte zat, hoe ecologie, bomen en beleving samengaan.
De fietstocht onder leiding van Veronique Loeffen ging naar een paar plekken waar al gewerkt is aan vergroening. Bijvoorbeeld door een verwaarloosd grasveldje om te vormen tot een waterrijk natuurgebiedje, dat meteen als wateropvang bij piekbuien werkt.
![]() Veronique Loeffen (3e van links) legt uit hoe de stad streeft naar het vergroenen van buurten |
![]() Stadsecoloog Wouter Moerland (links) vertelt over bruggen en waterkanten (foto: Ingrid Vos) |
Bomenwandelingen in Dordrecht
Nieuw: wandelboekje ’Bijzondere bomenwandelingen in Dordrecht’.
Het tweede Dordtse wandelboekje ‘Bijzondere bomenwandelingen in Dordrecht’ is op 30 augustus 2023 uitgekomen. De gemeente Dordrecht heeft het boekje samen met de Bomenstichting en de BAST, de Bomenpodcast gemaakt.
Twee wandelroutes (6 km en 10 km) langs 44 bomen in het centrum worden beschreven. Allerlei leuke weetjes en wetenswaardigheden over deze bomen en hun groeiplaats in stadsmilieu maken dit tot een informatief en handzaam gidsje.
Het wandelboekje is tegen verzendkosten in de webwinkel te bestellen.
Dikke Boom van Verwolde
Oudedagsvoorzieningen voor de dikste eik van ons land.
De dikste eikenboom van ons land – Dikke Boom van Verwolde – heeft afgelopen maanden een paar oudedagsvoorzieningen gekregen, mede dankzij inzet van de Bomenstichting.
De boom op landgoed Verwolde (gemeente Laren in Gelderland) maakt op het eerste gezicht een deerniswekkende indruk. Toch geven experts de boom nog goede levenskansen voor de komende jaren. Daarom is geïnvesteerd is een aantal maatregelen voor een vitale oude dag voor deze bijzondere eikenboom van naar schatting 450 jaar oud.
Het hekwerk rond de boom is vernieuwd en ruimer gemaakt, zodat de wortels rond de stam minder last hebben van betreding door bezoekers. De boom ligt langs een populair wandelpad. De bodem rond de stam is losser gemaakt met beluchting. Ook zijn schimmels toegevoegd om het gezonde bodemleven van de eik te stimuleren en reactiveren. Cursisten van het Praktijk Centrum Bomen hielpen een handje.
‘We kunnen hier op Verwolde ontdekken en aan mensen laten zien hoe een veterane boom zich ontwikkelt in de laatste levensfase’, zegt Eddie Bouwmeester, die de ingrepen begeleidde. De maatregelen rond Dikke Boom zijn mede bekostigd uit giften die via de Bomenstichting binnenkwamen, na een oproep om de levensduur van de dikste eik van ons land te verlengen.
Vrijwilligersdag op Slot Zuylen
Ruim 50 vrijwilligers verzamelden zich op 3 juni 2023, een zonovergoten dag, op Slot Zuylen in Utrecht. In deze bomenrijke en sfeervolle omgeving was er een breed palet aan lezingen en buitenexcursies. In de ochtend werden we grondig bijgepraat over de betekenis van de Omgevingswet door mr. Janike Haakmeester. Er is werk aan de winkel om er voor te zorgen dat we ook onder de nieuwe wet de bescherming van bomen goed blijven volgen.
Jeroen Philippona, Barend Sneller en Bert Plaat namen ons mee in de recente ontwikkelingen rond de monumentale bomen. Vooral de introductie van een app waarin bomen makkelijker geregistreerd en bijgehouden kunnen worden trok veel belangstelling.
Nelleke van der Luit en Huib Sneep vertelden over hoe hun contacten met de gemeente Vlaardingen verlopen; ze hadden veel tips, en kenden ook de valkuilen die her en der aanwezig zijn.
Mr. Jasmine Smits verhaalde over de boom en de buren. Over takken en wortels en wat je kan en mag en wat juist niet geoorloofd is.
Onder leiding van Jeroen Philippona, Bert Plaat en Gerrit Visscher bekeken en beoordeelden we een aantal monumentale bomen in de parkachtige omgeving van Zuylen. Het op naam brengen van de bomen lukte in alle groepen prima; maar er ontstonden boeiende beschouwingen over hoe je de omtrek van de Oosterse plataan in park Groenhoven meet. De metingen liepen uiteen van 5.02 tot 5.67 meter.
De inleidingen zijn binnenkort te vinden op deze website.
Op ontdekking naar bijzondere bomen in Sint-Oedenrode
Op zaterdag 20 mei 2023 is het nieuwe bomenboekje van Roois Landschap 'Op ontdekking naar bijzondere bomen in Sint-Oedenrode' verschenen.
Het boekje kost € 6,50 en is verkrijgbaar via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. Bestellingen binnen Sint-Oedenrode worden gratis thuisbezorgd. Daar buiten gelden de gebruikelijke verzendkosten. Verder is het boekje te koop bij bij Bruna Sint-Oedenrode, Mediahuis Meierijstad en het Roois Gasthuisje.
Het volledig in kleur uitgevoerde bomenboekje met handig spiraalbandje (83 pagina's A5-formaat) werd mogelijk gemaakt door financiële bijdragen van Van den Berk boomkwekerijen, Landschapsfonds Het Groene Woud, Stichting stimulering natuurprojecten omgeving Eindhoven (SsnoE), Connie Smits Grafisch ontwerp en Gemeente Meijerijstad.
In het bomenboekje staan 33 bijzondere bomen in de dorpen Sint-Oedenrode, Olland, Boskant en Nijnsel uitgebreid beschreven. Niet alleen de soort wordt besproken, maar ook de persoonlijke geschiedenis van de bomen, zodat zij als het ware hun eigen verhaal vertellen. Deze persoonlijke geschiedenissen zijn mee te beleven door het volgen van de wandelroute in het centrum en twee fietstochten door Olland, Boskant, Nijnsel en het buitengebied van de vroegere gemeente Sint-Oedenrode.
Knotwilgen in de IJsseldelta
Boek over karaktervolle knotwilg
‘Knotwilgen zijn de karaktervolle kroonjuwelen van ons platteland.’ Wim Eikelboom, ambassadeur van de Bomenstichting, schreef een boek met wetenswaardigheden over de knotwilg.
De knotwilg groeit het liefst aan de slootkant of andere natte oevers. De bomen ontlenen hun kenmerkende knot aan de ingreep van mensen die om de vier jaar de boom kortwieken. ‘Daarom zijn knotwilgen echte mensenbomen die passen in ons geliefde cultuurlandschap’, zegt Wim Eikelboom.
Voor de Stichting Particuliere Landschapsdiensten IJsseldelta (SPLIJ) schreef hij een informatief boek met wetenswaardigheden over de knotwilg. ‘Knotwilgen in de IJsseldelta: Karakters in het landschap’, is de titel.
‘De wilg is een makkelijke, levenslustige boom die razendsnel groeit’, vertelt Wim Eikelboom. ‘Het is mooi om te zien dat vrijwilligersgroepen actief zijn om in de wintermaanden knotwilgen te onderhouden. Het boek is ook een eerbetoon aan die vrijwilligers. Want aan hen hebben we de fraaie bomen te danken waarvan veel mensen houden.’
Stichting Particuliere Landschapsdiensten IJsseldelta (SPLIJ) is een landschapsfonds met de opdracht om boomgaarden, knotwilgen, heggen in stand te houden op particuliere terreinen in de gemeenten Zwartewaterland, Kampen en Zwolle. Dat gebeurt met onderhoudscontracten. SPLIJ heeft ruim 1500 knotwilgen onder contract. Eikelboom is bestuurslid bij SPLIJ.
Het boek Knotwilgen in de IJsseldelta: karakters in het landschap is een eigen uitgave van SPLIJ en verkrijgbaar via splij.nl. Het boek kost € 18,50 inclusief verzendkosten.
Reconstructie N65 en monumentale bomen
De Bomenstichting zet zich in voor behoud van de monumentale bomen op de N65 (traject Vught- Helvoirt). De eerder verleende kapvergunning is ingetrokken, omdat het bestemmingsplan voor de reconstructie van deze weg bij De Raad van State is gestrand. We verwachten echter dat men (Provincie, RWS en gemeente Vught) de plannen, iets aangepast, toch zal proberen door te zetten.
Op het gebied van stikstof en groencompensatie voldoen de plannen reconstructie N65 nog lang niet. De gemeente Vught gaat de komende tijd met belanghebbende partijen in gesprek, waaronder ook de Bomenstichting. Behoud van zoveel mogelijk monumentale bomen is voor ons het uitgangspunt. Oude gezonde bomen kappen om te voldoen aan ‘normen voor verkeersveiligheid’ zonder acht te slaan op andere belangen is niet meer van deze tijd. Het verkeer wordt alleen veiliger als verkeersdeelnemers hun gedrag aanpassen.
Op 29 maart heeft de Bomenstichting een constructief gesprek gevoerd met wethouder Mark du Maine en projectleider René Papavoine over de reconstructie van de N65. We hebben benadrukt de weg als monumentale laan en als groene infrastructuur te behandelen. Behoud van zoveel mogelijk bomen moet het uitgangspunt zijn, want een monumentale eik is natuurlijk niet met één jonge eik te compenseren.
Ongelukken door vallende bomen voorkomen
Op 16 januari 2023 vond in Slot Zuylen in Oud Zuilen een symposium plaats over boomonderhoud. Dit naar aanleiding van een verdrietig ongeval door een vallende boom. Een boom die nooit had mogen vallen, omdat hij al lang had moeten worden verwijderd. Samen met de nabestaanden werd dit symposium georganiseerd, om dit soort onnodige ongevallen in de toekomst te voorkomen.
Een eigenaar die goed voor zijn boom zorgt, en de boom in de gaten houdt of periodiek laat onderzoeken, kan niets worden verweten als de boom toch onverhoopt schade veroorzaakt. Er is dan geen sprake van een onrechtmatige daad, je bent dus niet aansprakelijk voor de schade.
De algemene zorgvuldigheid voor de meeste bomen bestaat uit regelmatige uitwendige controle op gebreken aan de boom (de zogenaamde boomveiligheidscontrole) en regelmatig regulier onderhoud. Mr. Jilles van Zinderen nam het juridische deel van de middag voor zijn rekening. Klik hier voor meer informatie.
Adoptie beuk 112 Broekhuizerlaan
De Bomenstichting heeft op 15 maart 2023 beuk 112 geadopteerd uit de Broekhuizerlaan!
Deze eeuwenoude bomen zijn zowel cultuurhistorisch als ecologisch zeer waardevol. Deze laan is niet voor niets een rijksmonument, en volgens experts uniek voor Nederland met zijn (drie)dubbele rijen. De bomen vormen een rijk ecosysteem en een waardevolle biotoop voor vogels, insecten, schimmels, vleermuizen en andere zoogdieren.
Stichting Behoud en Beheer Broekhuizerlaan beheert de eeuwenoude beuken en eiken langs een monumentale laan in Leersum. Uitgangspunt is de intrinsieke waarde van de bomen en het hele boven- en ondergrondse ecologische systeem waar zij onderdeel van uit maken. Het beheer geschiedt op ecologisch verantwoorde wijze en heeft als doel om de bomen zo lang mogelijk te behouden, waarbij de veiligheid voor verkeer en passanten voorwaarde is.
Help mee de bomen te behouden en adopteer een boom!
Herplant jubileumboom
In 2020, het jubileumjaar van de Bomenstichting, is samen met de gemeente Almere een herdenkingsboom geplant, vlakbij het terrein van de Floriade: een fraaie sneeuwklokjesboom. Helaas is door vandalisme die boom in de zomer van 2022 gesneuveld. Daarom hebben wij met de gemeente op 8 maart 2023 een nieuwe jubileumboom geplant. Bestuurslid Peter Lommerse heeft samen met wethouder Jelle Luijendijk deze prachtige sneeuwklokjesboom geplant.
Bomenstichting zet crowdfunding in om méér bomen van kap te redden
De Bomenstichting is een samenwerking aangegaan met het nieuwe juridische crowdfundingplatform LegalCrowd. Dankzij dit platform kunnen we donaties ophalen die het mogelijk maken om méér juridische procedures te starten, waarmee we willen voorkomen dat bomen onnodig gekapt worden.
Meer betrokkenheid, meer rechtszaken
Via crowdfunding kunnen we geld bijeen brengen om de kosten voor een boomjurist of advocaat te betalen, zodat we meer zaken aan de rechter kunnen voorleggen. Zaken die wegens gebrek aan tijd of geld jammer genoeg anders niet zouden worden doorgezet na de bezwaarfase. De Bomenstichting wil bij voorkeur in de buurt van de bomen de crowdfunding inzetten. Er zijn vaak betrokken bewoners die zich graag voor een boom inzetten, maar zelf niet goed weten hoe dit aan te pakken. Zij kunnen nu de crowdfundingcampagnes die de Bomenstichting opzet steunen, zowel met een bijdrage als met het ruchtbaarheid geven aan de campagne.
Primeur voor de zomereik in Ommen
De eerste boom die we met behulp van donaties willen redden, is een monumentale eik in Ommen die naast een molen staat en door onze ambassadeur Wim Eikelboom al omgedoopt is tot 'moleneik'. De Stichting Ommer Molens wil de boom kappen ten behoeve van meer wind voor de molen. Echter, de molen draait ‘voor de prins’, oftewel: voor de show. De Bomenstichting vindt de kap van deze boom dan ook volstrekt onvoldoende beargumenteerd en wil deze beslissing laten toetsen door de rechter. Meer info en/of gelijk doneren, zie Legalcrowd.
LegalCrowd is een initiatief van de twee jonge juristen Joost Jansen en Gabriel Poltorak, die de toegang tot het recht willen verbeteren. Organisaties en individuen halen via LegalCrowd donaties op om hun rechtszaak te kunnen betalen. Wil jij zelf een crowdfundingcampagne voor jouw juridische procedure starten? Neem vooral contact op via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Boek Bomenlanen
Wegen die dicht langs de bomen lopen kunnen tot onveilige verkeerssituaties leiden. Nogal eens worden daarom de bomen gekapt. Deze werkwijze gaat voorbij aan de waarden van bomen. Dat het ook anders kan is te lezen in het boek over bomenlanen dat de Bomenstichting met Landschapsarchitectuur TU Delft heeft uitgebracht.
Film De stad als bos


Om de stad leefbaar te houden hebben we veel en grote bomen nodig. Ze verkoelen de omgeving, vangen fijnstof af en slaan CO2 op. Daarnaast geven bomen sfeer en dragen ze bij aan de gezondheid van de mens en de biodiversiteit. Belangrijk is dat bomen in de stad voldoende WATER hebben. Alleen dan kunnen ze de stad laten functioneren als een bos. De film De stad als bos laat zien wat wij kunnen doen nu we steeds vaker te maken hebben met hittegolven en stortbuien.