55 heilige bomen, afl. 9 Joris Hellevoort

20 juli  2025

In mijn vorige boek, De wortels van ons land, over Neerlands beroemdste bomen heb ik veel provincies moeten teleurstellen. Het noorden ontbreekt vrijwel geheel en ook Limburg, Zeeland en (logischerwijs) Flevoland vielen af. In deze pelgrimstocht langs de 55 heilige bomen van de Lage Landen en omstreken probeer ik dit goed te maken. Maar ja, hoe doe je dat met een 'land' (Flevoland) dat nog geen eeuw bestaat? Uitzondering hierop vormen Urk en Schokland. Van Urk, altijd gericht op de zee, heb ik nergens iets kunnen vinden over een heilige boom. In het noorden, zoals Friesland en Groningen, kwamen nog wel kindertjesbomen voor die ik ook als heilig aanmerk. Dat hebben ze in Urk anders opgelost. Daar ligt voor de kust de Ommelebommelestiên. Uit deze steen zijn alle Urkse hummels geboren.

Derhalve is mijn hoop gericht op het deels katholiek gebleven Schokland. Het is geen straf om af te reizen naar Schokland. Het blijft imposant zo'n eiland, nu omgeven door land. Het is niet voor niets Unesco werelderfgoed. Bomen staan er tegenwoordig ook best veel. Helaas heb ik geen heilige boom kunnen vinden. En speurend in de geschiedenis vind ik alleen iets over het planten van Vrijheidsbomen op Schokland in 1795. Een fenomeen dat in vrijwel heel Nederland plaats had omdat de Fransen ons hadden 'bevrijd'. Vrijheidsbomen merk ik niet aan als heilig, te politiek zal ik maar zeggen. Nog even hoopte ik dat er misschien een heilige boom zou staan op de Zuidpunt van Schokland bij de fundamenten van de middeleeuwse kerk. Tevergeefs.

Ik moest het over een ander boeg gooien. Niet zoeken naar het oude, juist op weg naar het nieuwe. En zo reis ik af naar Almere, Almere Hout om precies te zijn. Ik ben op weg naar een kathedraal, een groene kathedraal. Het is een kathedraal gevormd door een groep Italiaanse populieren. Kunstenaar Marinus Boezem ontwikkelde in 1978 het idee voor dit Gotische Groei Project. Bijna 10 jaar later plantte hij 178 'Italicas' volgens het grondplan van de Notre-Dame van Reims. Een aantal jaren geleden bezocht ik deze overweldigende kathedraal waar Franse koningen gekroond werden en waar ook Jeanne d'Arc aan verbonden is. Met heilige bomen heeft dat niet zoveel te maken.

Terug naar Almere. Het is even zoeken voordat ik het groene 'heiligdom' vind. Na wat omzwervingen eindig ik op het Kathedralenpad en weet ik dat ik goed zit. Bezijden een fietspad sla ik linksaf een donker bos in van overwegend haagbeuk. Dit is de ombossing van de contra kathedraal. De Notre-Dame zeg maar uitgestanst in een bos. Het is een immense ruimte omgeven door bos. Hier heerst rust maar het is er op deze hete zomerse dag net iets te heet voor mij. Ik vervolg mijn korte wandeling op weg naar de Groene Kathedraal. Als ik het bos uitstap zie ik de 'kathedraal' liggen. Imposant, dat is zeker. Ik probeer de ingang te bereiken maar die is niet te vinden door het veld met kolen rondom de 'kerk'. Uiteindelijk betreed ik het groene kunstwerk via de achterkant. Het geheel maakt een behoorlijke verwaarloosde indruk. De drukte van de naastgelegen weg maakt dat ik de rust binnen de zuilen niet kan vinden. Hoe imposant ook, ik voel niets van enige heiligheid. En zo was het volgens de kunstenaar ook niet bedoeld. Sterker nog het was de bedoeling dat de kathedraal volgens natuurlijke weg zou mogen vergaan. Toen er in 2018 een aantal bomen omwaaide is er toch besloten tot heraanplant. Een deel van deze aanplant is nu alweer dood en de plastic 'gietranden' detoneren ernstig in de 'sacrale' ruimte.
Persoonlijk ben ik niet zo van zwart wit denken maar in deze geef ik daar wel de voorkeur aan. Of je onderhoud het geheel superstrak als een ware kathedraal of hij mag instorten als een haast 'heilig' teken van vergankelijkheid.

Enigszins teleurgesteld keer ik de kathedraal de rug toe. Ondertussen mezelf afvragend of ik hier wel over moet schrijven. Welnu, een pelgrimage gaat niet alleen over rozen maar ook teleurstellingen horen erbij. Om Flevoland niet teleur te stellen doe ik dan een oproep! Wie wijst mij de weg naar de echte heilige boom van de Zuiderzee?

Foto 1.De Groene Kathedraal en contra kathedraal World Architecture

Foto 2.De Groene Kathedraal van 'achter'

Foto 3. In de Kathedraal