55 heilige bomen, afl. 16,  Joris Hellevoort

26 oktober  2025

De haagbeuk is misschien wel één van de meest miskende bomen. Zijn  naam is ook erg ongelukkig gekozen. Regelmatig worden beukenhagen uitgescholden voor haagbeuken. Negen van de tien keer zijn dit beukenhagen en dus geen haagbeukenhaag. Snap u het nog?
De naam doet vermoeden dat de haagbeuk meer een struik is dan een boom en zou lijken op een beuk. Met enige kennis is duidelijk te zien dat de haagbeuk wel degelijk verschilt van de beuk, door zijn gekartelde blad en gespierde bast. Een oplettende boswandelaar onderscheidt beiden prima. In het Frans noemen ze de haagbeuk Charme, kijk, door kunnen wij nog wat van leren!

Goed, nu dan het heilige van de haagbeuk. Daar heb ik zo goed als niets over kunnen vinden op een summiere vermelding na van de grote mystica, Hildegard von Bingen. Volgens haar zou de haagbeuk nuttig zijn om demonische geesten te weren. In de nacht of tijdens een middagdutje kan je gerust onder een haagbeuk gaan liggen, de demonen maken geen schijn van kans onder de heilige haagbeuk.

In mijn zoektocht naar heilige bomen ben ik niet eerder een heilige haagbeuk tegen gekomen totdat ik deze herfstvakantie afreisde naar het 'Luikse Land'. Het eerste wat mij opviel toen ik de grens passeerde was de hoeveelheid haagbeuken in de provincie Luik. Zowel solitair, als haag en zelfs als knotboom. Als je er eenmaal op let, zie je ze overal. Dus een heilige haagbeuk hier zou moeten kunnen?

Tijdens het speurwerk in boeken en op internet voorafgaand aan mijn herfsttrip stuitte ik per ongeluk op een oude foto van een wel heel bijzondere haagbeuk. De ingekleurde foto toont een kruisbeeld omgeven door een gevlochten haagbeuk waar kinderen in zijn geklommen. De bijzondere boom was toen al een bezienswaardigheid. Gelet op het vroom geknielde knaapje vast ook heilig.

Het is even wennen als ik deze curiositeit in het gehucht Sonkeu benader. Het geheel doet wat verwaarloost aan. Her en der ligt afval van de plaatselijke jeugd die veilig voor demonen hun wereldlijke feestje hebben gevierd. Pas nadat ik de plek wat heb opgeruimd krijgt het weer wat van zijn heiligheid terug. Een wonder is de boom sowieso. Twee charmante stammetjes lieflijk aan elkaar verbonden met een crucifix ertussen in, uniek!

Euhhh, niet helemaal Joris. Geloof het of niet maar een kleine 40 km zuidwaarts schijnt nog zo'n zeldzaamheid te staan. Ik ga op weg naar 'Les Charmes de Rodje Creû'!!
Wandelend vanuit het kleine dorp Tavier is het een stief kwartiertje heuvelopwaarts om bij Chapelle de Notre-Dame te komen. In 1366 wordt deze plek al genoemd onder de naam 'arborem ad crucem'. Dit duidt op een boom met een kruisbeeld.  Later werd er een kapel gebouwd. Op het fronton de volgende tekst: In 1666 werden onder de kruisboom een altaar en een kapel voor God opgericht. Deze werden aan de Goddelijke Moeder, de Maagd Maria, geofferd. In 1873 werden de kapel en de kerk gerestaureerd. Twee statige lindes geven het geheel een commemorabele en sacrale uitstraling. Van de kruispuntboom tot de Mariaverering, zeven eeuwen van toegewijde vroomheid in een landelijk landschap.

Vroom of niet, ik ben op weg naar het geheimzinnige Rode Kruis, op z'n Frans La Rodge Creu, in het Waals dialect Rodje Creû.
Via de heuveltop loop ik langs een haag, van je raad het al, haagbeuken. Niet zomaar haagbeuken, het zijn allemaal oeroude geknotte giganten zoals wij gewend zijn met wilgen. Aan het eind van de haag wacht mij een mooi uitzicht over de akkers boven Tavier. Precies op dit kruispunt van Middeleeuwse wegen en paden staat de oude gevlochten haagbeuk van Rodje Creû. Het majestueuze vlechtwerk vormt in figuurlijke zin de Poort van de Hemel. Het kruis de directe verbinding met het Goddelijke. In dankbaarheid steek ik een kaarsje aan bij de Heilige Haagbeuk in de hoop dat hij de demonen van deze wereld op afstand houdt. Amen.

Foto 1. De gevlochten haagbeuken met Potale de Sonkeu te Melen rond 1935 (© Arvia.be)

Foto 2. De gevlochten haagbeuken met Potale de Sonkeu te Melen herfst 2025

Foto 3. Chapelle de Notre-Dame te Tavier met lindes herfst 2025

Foto 4. Rodje Creû te Tavier herfst 2025