55 heilige bomen, Afl. 15 Joris Hellevoort
20 oktober 2025
In Nuenen staat een bijzondere boom alleen wist ik dat nog niet. Nee! Het is niet de vermaarde dorpslinde op De Berg. Op het eerste oog is het een wat onbeduidende eik, in een marginale Vinex-wijk van het Brabantse Nuenen.
De eik was in mijn ogen zelfs zo onbeduidend dat ik hem in mijn groslijst van heilige bomen had ingedeeld in de categorie geel. Dit is de laagste categorie na paars en oranje. Paars staat voor een 'must see', oranje heel aardig en geel iets in de trant van: 'als je er toch bent ff meepakken.' En dat was precies mijn gedachte toen ik voor de Kring van Praktiserende Boomverzorgers een lezing mocht geven over veterane bomen in Eindhoven.
Tijdens mijn voordracht kwam natuurlijk ook de Heilige Eik van Den Hout aan bod. Eén van de oudste bomen van ons land en heilig bovendien. Qua uiterlijk is de Heilige Eik van Den Hout echt een miezerig boompje. Het is het verhaal en zijn overlevingskracht die tot de verbeelding spreken. De eik van Nuenen is niet miezerig maar ook niet uitzonderlijk. Het is een zomereik van 120 jaar oud en hij staat wat verloren tussen de bebouwing. Aan de stam hangt een verwaarloosd kastje met een Mariabeeldje. Onderzoek is vereist om eens te doorgronden of er meer steekt achter deze eik.
In ons eigen 'clubblad' Bomennieuws van lente 2003 vind ik een artikel over 'De Keskesboom' door Bob de Smit. Laat u meenemen in de levensloop van een ogenschijnlijk gewone eik.
In 1915 besluit Frans Rooijakkers om de nog jonge houtwal op zijn land te kappen. Zijn broer Hannes vraagt hem één boompje te sparen om zijn paard aan vast te kunnen maken. Aldus geschiedde. De eik stond daar eenzaam aan een wegje tussen de velden.
In 1948, een week voor de Nuenense kermis, emigreerde de familie Tjeu Drenters vanuit het dorpje naar Canada. Voor ze vertrokken timmerden zoon Jan en zijn vriend Toon een kastje, een 'keske', in elkaar. Dat kastje hingen ze samen met een Mariabeeldje in de boom. Het doel van hun noeste en heilige arbeid hebben ze nooit aan iemand verteld. Wellicht hoopten ze zo onheil af te wenden? Het mocht niet baten. Toen Toon het bericht kreeg dat zijn vriend al na een half jaar in het nieuwe vaderland was verdronken, voelde hij zich verantwoordelijk voor het kastje, het Mariabeeldje en de eik.
De boom op 'd'ekker' stond vroeger ver buiten het dorp. Normaal gesproken kwam je daar niet. Wel de kinderen die vanuit VaarIe naar de school in Nuenen moesten. Als ze langs 'Ons Lief Vrouwke' kwamen baden ze een Weesgegroetje. Dat wilden hun ouders zo, omdat die geloofden dat hun kroost dan weer veilig thuis zou komen. Volgens de overlevering zijn er ook processies naar de 'Keskesboom' geweest en oudere Nuenenaren spreken zelfs nu nog wel over 'de heilige boom'.
In 1959 kwam in dit gebied een grote ruilverkaveling gereed. Hoewel er, zoals toen gebruikelijk was, een grote kaalslag plaatsvond onder het bomenbestand, bleef de Keskesboom gespaard. Hij staat sindsdien op een bultje en is als enige boom in wijde omtrek te zien.
Bij het ontwerp en de aanleg van de nieuwe wijk Langakker-Tomakker is de heilige eik wederom gespaard gebleven. Hij staat nu op de hoek van het Varenpad en De Vlos. Vanaf omstreeks 1982 werd de nieuwe wijkbewoond. Het beeldje werd vaak gestolen en het kastje regelmatig vernield. Eén van die keren dat het Mariabeeldje weg was, is de boom zelfs door de bliksem getroffen. Zo zie je maar hoeveel invloed een Mariabeeldje kan hebben!
Nu ik zijn verhaal ken, kijk ik anders naar de eik. De eikenblaadjes dwarrelen gedwee naar beneden. De Keskesboom heeft zijn herfsttooi aangenomen. Midden in een rustig buitenwijkje van het lieflijke Nuenen staat een puike boom met een bijzonder verhaal. Het is de Geheiligde Eik alias 'De Keskesboom'.
Foto 1. De Keskesboom in de akkers buiten Nuenen in 1931 (foto Jan van Weert – Erfgoedvereniging Drijehornick)
Foto 2. Bloemenhulde door de plaatselijk jeugd bij de Keskesboom rond 1950 (Erfgoedvereniging Drijehornick)
Foto 3. De Keskesboom wordt langzaamaan ingebouwd in 1980 (Erfgoedvereniging Drijehornick)
Foto 4. De Keskesboom in herfsttooi 2025
De Keskesboom is in het Landelijk Register van Monumentale Bomen te vinden onder nummer 1690171.
Ik heb bij dit blog dankbaar gebruik gemaakt van de tekst van Bob de Smit uit Bomennieuws lente 2003.
