55 heilige bomen, afl. 13 Joris Hellevoort

21 september  2025

Het kan niet anders dat Limburg goed vertegenwoordigd is in een reeks over heilige bomen. In de provincie miegelt het van de kapelletjes met bijbehorende (linde)boom. En ook de vele wegkruisen gaan meestal vergezeld van een lindeboom. Nu moet u weten, Limburg is best groot. Laat ik eens beginnen in Noord Limburg. Kapelletje vergezeld met een oude boom is de zoekopdracht.

Een haast onmogelijke queeste. Het is wel precies de queeste die mij in Beesel brengt. Ik wist hier niet van. Dit dorpke aan de Maas is het enige drakendorp van Nederland. Dit moet het zijn, zowaar ik Joris heet moet ik naar Beesel.

In Beesel zie je, als je het weet, overal draken. Als een Joris kan je dan plots je queeste verzaken. De mijne is nu even niet de draak. Ik zoek de boom, het heilige, de rust, de plek. Grappig, als je dat zoekt moet je juist je draak verslaan. Of misschien wel incorporeren. Nu nog even niet?

Net buiten het pittoreske dorpje ontvouwt zich een schouwspel van een lieflijkheid zoals ik zelden zag. Ik overdrijf niet. Een drieweegspunt van zandwegen waarop een minuscuul klein kapelletje met een lekkere vette linde. Onder aan de lindestam een woud aan jonge twijgen spruitend uit een knobbelig 'manchet'. Als ik geen maisstoppel in de naastgelegen akker had gezien zou ik zomaar 100 jaar in de tijd kunnen zijn teruggeworpen.

Hier is de rust. Het kapelletje, staat bekend als het Bakhei's Kapelke. Het is een eenvoudig maar zeer charmant wit gesaust veldkapelletje met nisjes, een trapgeveltje en oud Hollandse dakpannen. Het wordt beschermd door de heilige linde. De lindeboom was ooit gewijd aan de Germaanse godin van de liefde en vruchtbaarheid, Freya of aan de moedergodin, Holda, tevens godin van de dood en wedergeboorte. Die oude verering heeft zich nog lange tijd voortgezet via gekerstende volksgebruiken. Zo kon de verering van Freya gemakkelijk overgaan in de devotie voor Maria, Moeder Gods. Op dit drieweegs knooppunt komt alles samen.

Als ik al bukkend het mini heiligdom betreed kan ik niet anders dan een kruisje slaan en Maria groeten. Nadat ik een kaarsje bij Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart opgestoken heb bid ik een Weesgegroetje voor allen die het minder hebben in de Wereld, maar ook voor mijn geliefden en naasten, zelfs voor die het wereldse al verlaten hebben.

Er is niet bijster veel bekend over de linde en de kapel. Het heilig bouwwerkje zou omstreeks 1870 zijn opgetrokken als opvolger van een zogenaamd hagel- of wegkruis. Aardig in dit geval is dat het beschermende kruis is opgenomen in de achterkant van de kapel. De vraag dringt zich weer op: 'hoe oud is de linde?' Vermoedelijk is deze linde zo oud als haar stenen vriend, nu dus meer dan 150 jaar. Het is zeer goed mogelijk dat zij een voorganger had die het kruis vergezelde. Heel misschien stond hier eerst wel alleen een heilige boom. Een oude heidense plek. Ik zal het nooit weten. Wat ik wel weet, deze plek voelt goed. Zoals wel vaker gaat het om een combinatie der dingen. Een heilige plek, een heilige boom, een kapelke en Moeder Gods, voorwaar een Hemelse combinatie!

Epiloog
Een klein uurtje later strijk ik neer op het dorpsplein van 'mijn' drakendorpke. Een plaatselijke kenner maakt mij gewag van het feit dat de linde van Bakhei's kapel is genomineerd voor de boom van het jaar verkiezing. Prima keuze. Wat mij betreft is zij Limburgs Mooiste! Het brengt mij wel in gewetensnood. De Heilige Eik van Den Hout is ook genomineerd. M'n lieveling, misschien wel Neerlands oudste. Leeftijd voor schoonheid? Of schoonheid voor leeftijd? De keuze is aan u....

Bakhei's kapellinde is in het Landelijk Register van Monumentale Bomen te vinden onder nummer 1685567.

Foto 1. De Hemelse combinatie van linde en kapel.

Foto 2. Uitsnede topografische kaart Beesel rond 1850 met Kruis bij driesprong (Topotijdreis)

Foto 3. Het oude hagelkruis in de achterkant van de kapel